Aremas Gayrimenkul’ün ana sponsorluğundaki “Gayrimenkulün Büyük Buluşması-RE360”ın ikinci gününde de tempo düşmezken, organizasyonun ilk gününün son oturumuna katılan gayrimenkul patronlarının yaptığı açıklamalar, yankı yarattı. Alkaş Yönetim Kurulu Başkanı Avi Alkaş moderatörlüğünde gerçekleştirilen “Gayrimenkul Fikir Önderleri 2017’yi Değerlendiriyor, 2018’den Ne Bekliyorlar” oturumuna katılan Çalık Holding Yönetim Kurulu Başkanı Ahmet Çalık, Nef İcra Kurulu Başkanı Erden Timur, Fiba Holding A.Ş. Yönetim Kurulu Üyesi Murat Özyeğin, Artaş İnşaat Yönetim Kurulu Başkanı Süleyman Çetinsaya ve Rixos Hotels Yönetim Kurulu Başkanı Fettah Tamince’nin 2018 değerlendirmeleri, daha iyi bir yıl beklentisinin yanı sıra temkinli bir yaklaşımı da ortaya koydu.
Ahmet Çalık, Türkiye ekonomisinin 2017’yi her şeye rağmen başarıyla bitirmeye hazırlandığını belirterek, bir Avrupa ülkesinde yaşanması halinde toparlanmanın mümkün olmayacağı 15 Temmuz hain darbe girişiminin millet olma şuuruyla atlatıldığını vurguladı. Tüm yaşanılanlara rağmen ihracatın yüzde 15 arttığını belirten Ahmet Çalık’ın dikkat çektiği bir diğer nokta Tarihi İpek Yolu’nun petrol ve gaz boru hatlarının yanı sıra dev ulaşım alt yapı çalışmalarıyla yeniden canlanmaya başlaması oldu. İpek Yolu’nun en önemli noktasında yer alan İstanbul’un cazibesini koruduğunu belirten Ahmet Çalık, dünyanın her yerinden binlerce yatırımcının İstanbul’dan konut, iş yeri ve arsa satın aldığını söyledi. 2018’e iyimser yaklaştığını vurgulayan Ahmet Çalık, ancak, tüm sektörlerin seri üretimden ziyade inovasyon mantığını benimsemiş üretim biçimlerine yönelmesi gerektiğini belirtti.
Murat Özyeğin ise 2018’e ihtiyatla yaklaşılması gerektiğini belirterek, içinde bulunulan dönemde küresel ekonomide yaşananları ele alarak tüm sektör paydaşlarının en iyi bildiği işi yapması gerektiğini söyledi. Murat Özyeğin, FİBA Holding olarak Anadolu’da pek çok proje geliştirdiklerine işaret ederek, kendilerinin de bu yaklaşım doğrultusunda konut, turizm ya da bir başka konuda geliştirdikleri projelerde tamamen uzman firmalarla işbirliğine gittiklerini ifade etti.
Süleyman Çetinsaya da, inşaat sektöründe sağlanan ivmenin devam etmesi gerektiğini söylerken, gayrimenkul yatırım ortaklıklarına (GYO) dikkat çekti. Çetinsaya, Japonya’da GYO sisteminin Türkiye’den çok sonra kurulmasına rağmen, 100 kat daha fazla büyüdüğünü belirtti.
Erden Timur, konut piyasasında ihtiyacın karşılanabilmesi için devlete ve şirketlere önemli sorumluluklar düştüğünü kaydetti. OECD verilerine göre Türkiye’nin konut satışında ikinci olduğuna işaret eden Timur, diğer yandan gayrimenkul çalışmalarının yurtdışına da yönelmesi gerektiğini belirtti. Gayrimenkul sektörünün kendi kurallarını da oluşturabileceğine de dikkat çeken Timur, mesela, uluslararası derecelendirme kuruluşlarıyla birlikte çalışmak, iş güvenliği ve sürdürülebilirlik kurallarını oluşturmak gibi ortak çalışmalar yapılabileceğini dile getirdi.
Fettah Tamince ise turizm sektörü açısından kötü geçen 2015 ve 2016’dan sonra 2017’nin toparlanma yılı olarak geride kaldığını belirterek, turizm sektöründeki en önemli konulardan biri olarak doğru projeler yapmanın ve karşılığını almak için sabretmenin önemine değindi. Tamince, sektördeki en önemli sorunlardan biri olarak aynı konularda birbirini taklit etmeyi gösterdi.
“RE360”ın ilk gününde dikkat çeken açıklamalardan birini de Borsa İstanbul Genel Müdür Yardımcısı Dr. Korkmaz Enes Ergun yaptı. “Gayrimenkulde Sermaye Piyasası Araçları” oturumunda konuşan Dr. Korkmaz Enes Ergun, gayrimenkul alanında büyümek isteyen şirketleri için sermaye piyasalarının önemli bir kaynak olabileceğini belirtti. Kira sertifikası, gayrimenkul yatırım ortaklıkları, gayrimenkul yatırım fonları (GYF), altyapı gayrimenkul yatırım ortaklıkları gibi gayrimenkule dayalı sermaye piyasası araçları bulunduğunu anlatan Ergun, bunların borsadaki nitelikli yatırımcılardan finansman sağlayabileceğini söyledi. Sermaye piyasalarının kentsel dönüşümde kullanılabileceğini belirten Ergun, “Kira sertifikasını biz kentsel dönüşümde de kullanabiliriz. TOKi ana ihraççı, mevcut mülk sahipleri ve bu kentsel dönüşümden sonra ortaya çıkacak bağımsız bölümleri alanlar da diğer tarafta olmak üzere kira sertifikası modeliyle biz kentsel dönüşümü finanse edebiliriz” dedi.
